Два кратки раскази од Леонора Карингтон [дел II]

Ивана Смилевска
18 min readJan 19, 2022

--

Расказите „Летај гулапче“ и „Овалната дама“ се два раскази од луцидниот и обемен опус на надреалистката Леонора Карингтон.

Во расказот „Летај гулапче“, уметницата се опишува себеси. Во објава на „Newyorker“, Џоана Мурхед, авторка на книгата „Надреалниот живот на Леонора Карингтон“, вели дека расказот „Летај гулапче“ е расказ кој ја истакнува желбата на Карингтон да раскине со Ернст — нејзиниот ментор и љубовник за да не заврши како заробеник на неговиот авторитет и слава.

Leonora Carrigton with Max Ernst, (1937), Lee Miller

„Леонора разработи важна тема за тоа како е да се биде жена која исто така е уметник - ако останеше со Макс, ќе беше „џуџе“ за разлика од него. Тенденцијата женските уметници да бидат во сенка на нивните машки партнери, за жал, се повторува, а за жените вклучени во надреалистичкиот круг, ситуацијата била уште поизопачена“, пишува Мурхед.

Leonora Carrington, Portrait of Max Ernst, (1939)

„Овалната дама“ зборува за релација ќерка-татко и за прерано завршените детства.

Уште три раскази на Карингтон — „Дебитантката“, „Кралската заповед“ и „Мувата на господин Грегори“, може да прочитате тука.

Летај, гулапче!

Leonora Carrington, The Giantess, 1947 — слика продадена за 1.5 милиони долари во 2009

Некој доаѓаше по патот.

Некој ми доаѓаше на посета, некој невообичаен гостин, иако можев да го видам само оддалеку.

Се надвиснав на балконот и гледав како фигурата стануваше сè поголема — гостинот се движеше со голема брзина. Мислев дека е жена, поради долгата права коса што се мешаше со гривите на коњот. Коњот беше голем, заоблен, со изразени мускули, а имаше чудна розова боја со виолетови тонови— боја на зрели сливи. Од сите животни, коњот беше единствен во оваа розеникава нијанса.

Личноста што го јаваше коњот беше облечено прилично несмасно, ми личеше како да носи крзно од планинска овца. Но, боите на облеката беа јарки, аристократски, а под нишките искината волна, ѕиркаше златна кошула. Вистина, кога се загледав, кошулата беше испокината и валкана, но сепак импресивна.

Личноста застана под балконот и погледна нагоре, накај мене.

„Носам писмо, потребен е итен одговор“, ми рече.

Гласот беше машки, а јас бев тотално изгубена — не можев да проценам дали личноста е машко или женско.

„Претстави се“, реков внимателно.

„Јас сум Фердинанд, пратен сум од Целестин од Ерлинес Дру.

Нежниот глас на мистериозниот гостин беше несомнено машки. До мене дојде мирис на перуанска ванила, измешана со пот. Се наведнав, го зедов писмото и ја искористив можноста да му го видам лицето, скриено од косата. Мажот имаше многу бледо лице, а усните му беа пурпурни. Коњот заниша со дебелиот врат.

Драга дамо“, почнуваше писмото,

Ве молам бидете љубезна и помогнете ми, имам голема мака. За возврат, ќе научите нешто што ќе ви оди во прилог.

Доверете ги вашата безбедност, платна, четките и сѐ што ви е потребно, на мојот коњаник.

Ве молам драга дамо, да ја прифатите мојата најдлабока и најочајна почит.

Потпис — Целестин од Ерлинес Дру.

Хартијата беше обилно намирисана со перуанска хелиотроп и украсена со златни круни, сливи, мечови и маслинови гранчиња.

Leonora Carrington, Bait (year unknown) Maiz Visual

Писмото ме заинтригира и решив да појдам со Фердинанд, иако никогаш до сега не бев слушнала за Целестин од Ерлинес Дру.

За кратко, веќе бев качена зад Фердинанд, со мојот багаж закачен за седлото.

Патувавме на запад, а околу нас имаше пејсажи од темни густи гори — пустелија.

Беше пролет. Од сивото, тешко небо паѓаше врел дожд, а бојата на зеленилото беше интензивна. Од време на време ме фаќаше дремка и во неколку наврати лесно можев да паднам од коњот, но се задржував за волнената облека на Фердинанд. Тој како да не ме приметуваше, замислено си ја потпевнуваше „Воздишките на розата што венеше“.

Ледени ливчиња ми натежнале на срцево,
а врелите ми солзи не ja топлат
кадифената кожа на мојата роза,
О, мојата роза…

Овие последни зборови ме разбудија бидејќи тој брутално ги врескаше во моето лево уво.

„Идиоте“, му викнав бесно.

Фердинанд нежно се насмевна. Сме пристигнале на дестинацијата. Бевме на широко поле, а на стотина милји од нас имаше една огромна куќа. Куќата беше раскошна, изградена од темен камен. Сепак, изгледаше толку тажно и запуштено што почувствував искрена потреба да се вратам дома. Стаклата на прозорците беа скршени, а ниеден оџак не чадеше. Тук-там, кровот го красеа неколку врани.

Leonora Carrington, Birth bath, 1978, Maiz visual

И дворот беше запуштен. Мора да има градина од другата страна на куќата, си помислив — видов дрвја и светлина зад грамадната железна порта. Портата беше многу чудна, со џиновски ангел од ковано железо кој седи во круг, а главата на ангелот беше повлечена наназад, со вечно мачен лик. Десно, на врвот од кругот, извираше воден бран кој се приближуваше до ангелот.

„Каде сме“, прашав. „Стигнавме ли?“

„Ние сме во Ерлинес Дру“, одговори Фердинанд по неколку мига поминати во тишина. Тој втренчено гледаше накај куќата, без воопшто да ме погледне. Изгледаше како да чека некого, нешто, или чека нешто да се случи. Коњот стоеше мирно, исто така гледајќи пред себе.

Одеднаш, почнаа да ѕвонат ѕвона — никогаш во мојот живот не сум слушнала таква гласна мелодија. Ехото се напласти во дрвјата над нас како метална течност. Исплашени, враните одлетаа од кровот.

Тргнав да го распрашувам мојот сопатник, кога брзо како сенка, близу нас поминаа четири црни коњи влечејќи една кочија.

Кочијата застана пред портата и тогаш видов дека и таа е раскошно украсена со изрезбани цвеќиња. Коњите беа иста сорта како оној на Фердинанд, заоблени и елегатни, но црни како мускатно вино.

Вратата од куќата се отвори и излегоа четворица мажи носејќи мртовечки сандак.

Коњот на Фердинанд завижде и мускатните коњи му одговорија, вртејќи ги главите накај нас.

Луѓето кои го носеа ковчегот беа облечени исто како Фердинанд, единствената разлика беа боите на нивните лелеави наметки - виолетови, црни и бордо црвени. Лицата им беа многу бледи и нашминкани. Сите имаа неисчешлани и запуштени долги коси што личеа на ренесансни перики заборавени со векови.

Leonora Carrington, And then we saw the daughter of the minotaur (1953)

Немав време детално да ги набљудувам, Фернинанд удри со камшикот и јавнавме со полн галоб накај куќата, оставајќи прашина зад нас. Патувањето беше многу брзо, не успеав ни да се свртам. Но, имав чувство дека патуваме низ шума. На крајот, Фердинанд застана на една полјана опколена со дрвја. Земјата беше покриена со мов и диви цвеќиња. На неколку милји од нас, имаше фотелја од зелен и пурпурен сомот.

„Симни се“, ми рече. „Намести се под сенката. Дали си жедна?“, ме праша.

Му кажав дека сакам да се напијам нешто и тој извади една матарка со шеќерна течност.

„Ќе дојдат наскоро“, рече, повторно гледајќи во длабочината на шумата.

„Сонцето наскоро ќе зајде. Намести ја твојата опрема овде, кај што ќе го црташ портретот“.

Додека се местев, Фердинанд го одседла коњот и заедно прилегнаа на земјата.

Небото стана црвено, па жолто, па виолетово и падна самрак. Започна да врне и големи капки почнаа да лејат по мене и платното.

„Еве ги“, одеднаш викна Фердинанд.

Набрзо, полјаната се наполни со луѓе. Сите беа забрадени и личеа на луѓето со сандакот. Направија огромен круг околу мене и фотелјата. Шепотеа и одвреме-навреме се смееја под мустаќ. Беа околу четириесетмина.

Одеднаш, висок и бистар глас се јави од кругот. „Вака Густав, погледни… Не, не така, сиромав пријателе, налево, налево…“

„Кој би помислил дека олку тежи“, одговори друг тивок глас. „А не е ни дебела“.

Смеата звучеше како блеење на овци, а кога погледнав околу мене бев опколена со стадо бизарни овци дотерани како за на морничав ритуал.

Дел од кругот се поттргна настрана и четворицата што го носеа сандакот дојдоа пред мене.

Нив ги следеше една висока и тенка фигура, што зборуваше гласно и бистро. „Ставете ја веднаш до фотелјата. Дали драпериите се намирисани?“

„Да, Господине од Ерлинес Дру, такви беа вашите наредби“.

Гледав кон Господинот со голем интерес. Не можев да го видам неговото лице, но забележав дека тој со белите раце маневрираше како со сурли. Носеше огромна црна перика, а локните му беа долги до стапалата.

„Дали уметницата е тука?“, праша.

„Да Господине, таа е тука“, му одговорија.

„Гледам, многу љубезно од вас драга дамо, што нè почестивте со вашето присуство. Добредојдовте“.

Господинот се доближи до мене и ги поттргна перчињата што му го криеа лицето. Имаше лице на овца со бела мазна кожа. Неговите црни усни беа многу тенки и чудно се движеа. Го прифатив неговиот поздрав со одредена доза на гадење — кожата беше нежна, претерано нежна.

„Долго време ѝ се восхитувам на вашата работа“, промрморе Господинот од Ерлинес Дру.

„Дали мислите дека може да ја доловите идентично?“, праша тој покажувајќи накај отворениот сандак.

Двајца од мажите од сандакот извадија труп на млада жена. Таа беше убава и имаше долга, свиленикаво црна коса, но нејзиното лице беше флоуросцентно, светликаво и виолетово. До мене стигна ужасна реа. Гледајќи како го гужвам носот без да сакам, Господинот од Ерлинес Дру шармантно се насмевна и се извини.

„Многу е тешко“, започна тој „да се разделиш од од ние кои ги сакаш… Обожуваш. Се надевам дека ќе бидете емпатични. Жена ми почина пред две недели, а со ова спарно и влажно време… Тој ја заврши реченицата гестикулирајќи со своите мазни раце.

Накратко, ценета дамо, ве молам бидете трпелива. Сега ќе си заминам и ќе ве оставам насамо со уметноста.

Ги истиснав боите на палетата и почнав да го цртам портретот на Дамата од Ерлинес Дру.

Човеколиките овци околу мене започнаа да играат „Летај, гулапче“. „Летај, гулапче, овчичке летај, ангелче летај…“

Се чинеше дека самракот трае вечно. Неминливиот мрак никогаш не дојде, а тапата светлина на полјаната беше доволна за да продолжам со работа.

Дури подоцна забележав дека светлината заробена во кругот од дрвја доаѓаше директно од телото на Дамата од Ерлинес Дру. Шумата беше во густа темница.

Бев внесена во портретот и не забележав дека веќе подолго време сум насамо со трупот.

Бев задоволна од портретот. Се вратив наназад неколку чекори за да ја впијам целата композиција. Лицето на платното беше мое.

Не им верував на своите очи. Иако, додека го префрлав погледот де на моделот, де на трупот — сѐ поголема беше сличноста на цртите. Без сомнеж, лицето на платното беше мое.

Leonora Carrington, The Fig Mother, (1974)

„Сличноста е неверојатна, примете ги моите комплименти, драга дамо“, гласот на Господинот од Ерлинес Дру доаѓаше зад моето лево рамо.

„Точно е пладне, но човек не го гледа сонцето во оваа шума. Како и да е, уметноста е магија што прави часовите да се претворат во секунди, нели е така, драга дамо? Дали ќе можете да го довршите портретот без моделот? Мојата сиромашка женичка е мртва со недели. Мислам дека ја чека својата заслужена починка. Не се баш чести случаите кога треба да работиме три недели по нашата смрт“.

Тој се насмевна за да го омекне вицот.

„Можам да ви понудам удобна и добро осветлена соба во Ерлинес Дру. Дозволете ми драга дамо, да ве однесам дотаму со мојата кочија“, продолжи Господинот од Ерлинес Дру.

Ја следев огромната перика како да месечарам.

Собата беше огромна, а гломазниот регал зафаќаше еден од ѕидовите. Некогаш одамна, собата била луксузна, но завесите од везена свила беа испокинати и правливи, внимателно изрезбаниот мебел беше скршен, a позлатувањето беше подзалижано на неколку места. Расфрлени низ собата беа неколку огромни триножни столови во форма на лебеди и сирени, или барем нивни скелети. Меѓу столовите, пајаците внимателно си имаа сплетено пајажини, па собата изгледаше опустошено.

„Ова е одајата на Дамата од Ерлинес Дру. Овде почина“.

Почнав да буричкам во регалот. Многубројни алишта, перики и стари чевли беа измешани во огромен хаос. Сите изгледаа како скапи костуми, а дел од нив ме потсеќаа на циркуски костуми.

„Сигурно обожавала да се дотерува за време на самотните часови во одајата — тој спомна дека ја љубела глумата“, си помислив.

Едно од многубројните интересни нешта што ми го зграпчија вниманието беше дневник обвиен во зелен сомот. Името на дамата беше на страниците, а ракописот ѝ беше уреден, но и детски наивен.

„Ве молам почитувајте го книжулево и содржинава како очите на Еленор.

Агата од Дру

Започнав со читање…

Драга Еленор,

Колку ли ќе плачеш кога ќе го читаш книжулево. Користам пачули за да ги намирисам странициве, за да ме запомниш подобро. Нашите најбистри сеќавања се оние од парфеми и ароми. Како ли ќе плачеш! Но, мене треба да ми е драго. Многу би сакала да се исплачеш!

Денес ми е роденден, исто како и на тебе. Колку е забавно што сме врснички. Многу би сакала да те видам, но сега тоа е невозможно. Ќе ти раскажам сѐ во овој дневник — сѐ. ( Господе Боже, да ме чуе сега Целестин!) Бракот, се разбира, е страшен — но мојот! Мајка ми ми пиша — плетам ситни нешта за тебе, или за некој твој близог, најдрага. За едно мало нешто кое набрзо со сигурност ќе се појави.

О, Елеонор. Порадо би имала дете со столовите во одајава, отколку со Целестин. Слушни ме! На брачната вечер, лежев на еден голем кревет послан со светлорозеви чаршафи. По половина час, вратата се отвори и видов една фигура облечена во бели пердуви, со ангелски крилја. Си реков „Сигурно ќе умрам, пред мене стои Ангелот на смртта“.

Ангелот беше Целестин.

Тој ги соблече алиштата, ја фрли и пердувестата наметка на земјата. Стоеше гол. Ако пердувите беа бели, неговото тело беше заслепувачко. Мислам дека се беше обоил со флоуросцентна боја, бидејќи сјаеше како месечината. Носеше сини чорапи со црвени ленти.

„Убав сум?“, праша. „Велат дека сум“.

Бев премногу вџашена за да одговорам.

Драга Агата“, продолжи, огледувајќи се во огледалото, приметуваш ли дека веќе не си во село…(Тие ме викаат Дама тука).

Тој повторно си ги стави на себе пердувите и крилјата. Одеднаш ми стана многу ладно и забите почнаа да ми ѕвечкаат.
А сега слушај ме внимателно, Еленор. Колку повеќе гледав во Целестин, толку полесен ми се чинеше, лесен како пердув. Започна да шета низ собата на чуден начин. Се чинеше дека неговите прсти не ја допираат земјата. Тогаш почна да се лизга низ вратата во ходникот. Набрзина скокнав од креветот и застанав до вратата. Целестин се стопи со темнината… Неговите прсти не ја допираа земјата. Комплетно сум сигурна во тоа што ти го кажувам. Неговите крилја замавнуваа многу споро, но…

Сега знаеш како ми започна бракот! Не го видов Целестин една недела. Скоро и не гледав други луѓе, освен еден стар слуга, Гастон. Тој ми носеше храна, секогаш слатки работи. Живеев во мојата одаја и тука ќе живеам. Многу сум тажна, Еленор, толку сум тажна што станав невидлива. Многу солзи исплакав. Можно е да се претопам во вода без да оставам трага. Толку често сум сама што започнав некаков вид на романтична врска со одразот во огледалото. Но Еленор, најлошото од сѐ е што во последно време сѐ потешко си го гледам одразот во огледалото. Ужасно, но вистинито. Кога се гледам, моето лице е замаглено. И… Верувам дека… Не. Сигурна сум дека можам да ги видам предметите во собата низ моето тело.

Веќе плачам толку многу што не можам јасно да ја видам хартијата.

Секој ден Еленор, се губам себеси сѐ повеќе и повеќе, иако никогаш волку не сум си го сакала лицето. Се обидувам да го нацртам мојот портрет за да го имам со мене, ме сфаќаш… Но… Не можам. Бегам од себеси.

И уште една работа: предметите околу мене стануваат ужасно јасни и сјајни, поживи од мене. Знаеш Еленор, се плашам… Слушни ме! Столовите во оваа соба се многу стари, како и остатокот од мебелот. Минатата недела видов зелена пупка на еден од овие столови, онаква пупка што цути на дрвјата во пролет. И сега… колку ужасно… Се претвори во лист, Еленор.

Leonora Carrington, The ancestor, (1968), Maiz visual

Неколку дена подоцна.

Собата е полна со нив. Целиот мебел расцуте и позелена, многу столчиња веќе имаат листови. Мали, нежни ливчиња со сјајно зелена боја. Смешно е да се види како младите фиданки цутат од стариот, правлив мебел.

Дојде Целестин. Не забележа ништо, но ме допре за лицето со неговите нежни раце… пренежни раце. Рече „Ти секогаш ќе бидеш дете Агата. Погледни ме. Јас сум ужасно млад, нели?“ Тогаш застана и се насмеа. Се смее многу гласно и пискаво.

„Дали изведуваш настапи сосема сама?“, ме праша.

Тоа не е точно Еленор. Се дотерувам во костуми за да станам поцврста, посуштинска…бидејќи ако не го правам тоа… погоди што ќе кажев!

„Агата, дали кога беше мала играше „Летај гулапче?..“

Целестин ми постави чудно прашање додека се огледуваше во огледалото. Му реков дека таа игра ми беше многу забавна како мала.

Одеднаш, собата беше полна со бизарни личности облечени како овци. Но Еленор, сите беа голи. Руното беше нивната облека. Сите мажи беа нашминкани како курви.

„Божји телиња“, рече Целестин.

Седнавме во круг околу масата и околу дваесет пара раце се појавија низ наметките. Забележав дека нивните нокти беа налакирани, но и многу валкани. Рацете беа сивкавобели..

Но, јас немав очи за ништо друго освен за рацете на Целестин. Ти се колнам Еленор, неговите раце беа лигави од некаква течност… И беа многу мазни, со чудна боја. Изгледаше како бисер. И тој си ги гледаше рацете со некоја чудна насмевка.

„Овчички, летајте“, повика Целестин.

Рацете на масата затреперија, но не одлетаа.

„Ангелче, летај“

Засега, никој не погреши.

Тогаш, Целестин испушти остар вресок, очаен крик „ЦЕЛЕСТИН ЛЕТАЈ“

Еленор, драга Еленор, неговите раце…

Тука запираше дневникот на Агата. Го погледнав нејзиниот портрет — платното беше празно. Не се осудував да се погледам во огледалото. Знаев што ќе видам — моите раце беа толку многу ладни!

Leonora Carrington, Dear diary, never since we left Prague, (1955)

Овалната дама

Leonora Carrington, Kron Flower (1986) Maiz Visual

Висока и тенка дама си стоеше пред својот прозорец. И прозорецот беше издолжен и тесен. Лицето на дамата беше бледо и тажно. Сè беше мирно, освен едно пердувче што беше заглавено во нејзината коса. Токму тоа трепетливо пердувче ми го привлече вниманието. Толку многу се вееше наваму-натаму во мирниот портрет на прозорецот.

Веќе седум пати поминував под тој прозорец.

Тажната дама не се имаше помрднато, иако беше многу свежо попладне. Застанав. Можеби и мебелот е висок и тенок како дамата и можеби мачката (ако воопшто имаше мачка) е со тие елегантни пропорции. Сакав да дознаам. Ме обзеде љубопитност и со неодолива желба сакав да влезам во куќата и да дознаам. Пред да ја раскажам приказната за тоа што се случи — веќе се најдов пред влезот. Вратата пред мене бесшумно се отвори и за прв пат во мојот живот влегов во аристократски замок. Замокот беше застрашувачки. Најпрво, тишината беше толку присутна, што се плашев да дишам. Мебелот и сите предмети беа со нагласена елеганција. Секој стол беше двапати поголем и поширок од вообичаеното. На аристократите, дури и чиниите им се овални наместо округли како на остатокот од светот. Во дневната соба, каде што требаше да биде и тажната дама, огнот сјаеше во каминот и имаше маса полна со шолјички за чај и разни пецива. Близу до огнот имаше еден чајник кој трпеливо чекаше неговата содржина да биде послужена. Дамата изгледаше уште повисока — таа можеби беше висока три и пол метри. Но како да прозборам со неа? Да ѝ кажам ли кое време им годи на кучињата? Тривијално. Да зборуваме за поезија? Која поезија?

„Госпоѓо, дали сакате поезија?“

„Не, мразам поезија“, ми одговори таа со исклучително критичен глас, без воопшто да се сврти накај мене.

„Треба да се напиете малку чај, ќе ве смири“, реков.

„Јас не пијам, јас не јадам. Сѐ што правам — протестирам против мојот татко, тој прч!“

По петнаесетина минути во тотална тишина, тажната дама се сврте накај мене и многу се изненадив кога видов колку е таа млада. Дамата имаше најмногу шеснаесет години.

Leonora Carrington, Neighbourly advice, (1947)

„Вие сте многу висока за ваша возраст госпоѓице. Кога бев колку вас, јас бев дупло пониска“.

„Не ми е гајле. Инаку, можеш да ме послужиш со малку чај, но не кажувај никому. Можеби ќе изедам и неколку пецива, но запомни дека не смееш да кажеш на жива душа.“

Таа почна да јаде со огромен апетит. Пред да го проголта и дваесетото пециво, таа рече „Иако можеби ќе умрам од глад, јас нема да се предадам. Дури и сега ја гледам погребната кочија со четири дебели и сјајни коњи… Како споро маршираат, потоа јас и мојот мал бел сандак, бела точка во букетите од црвени рози. И луѓето како плачат ли плачат…“ По кратка пауза таа продолжи, липајќи.

„Ова e малечкиот труп на убавата Лукреција. И, со еден удар, смрт, ме разбираш? Нема што да се направи. Сакам да се изгладнам до смрт, само за да го нервирам. Каква свиња!“

По овие зборови, таа споро излезе од дневната соба. Тргнав по неа.

Кога стасавме до третиот кат, влеговме во огромна детска соба низ која имаше расфрлено стотици уништени и скршени играчкио. Лукреција се доближи до едно дрвено коњче. Коњчето изгледаше старо 100 години.

„Тартар ми е најомилен“, кажа таа галејќи го коњчето по гривата.

„Тој го мрази татко ми“.

Тартар се клатеше напред назад, а јас се прашував како коњчето се движеше самостојно.

„На овој начин може да стигне на далечни дестинации. А секогаш кога ќе се врати оттаму, ми кажува интересни работи“.

Случајно погледнав надвор и забележав дека почнало да снежи. Беше многу ладно ама Лукреција не приметуваше. Од прозорот се слушна некоја врева што конечно ѝ го привлече вниманието.

„Тоа е Матилда“, рече. „Требаше да го оставам прозорецот отворен. Овде е многу загушливо“.

Таа ги скрши стаклата и во собата надојде снег и страчката Матилда влезе во собата, кружејќи три пати околу Лукреција.

„Матилда зборува како нас, поминати се скоро десет години откако ѝ го разделив јазикот на два дела. Колку убаво суштество“

„Убаво суштествооо“, гракна Матилда со вештерски глас.

„Убааааааааааавоооо суштесттттттттттттттттво!“

Матилда слета врз главата на Тартар кој сè уште се нишаше завеан во снегот.

Leonora Carrington, The meal of Lord Candlestick (1938)

„Дали дојде за да си играме?“, праша Лукреција. „Многу сум среќна, овде ми е многу досадно. Ајде да си замислиме дека сме коњи. Јас ќе се претворам во снежно бел коњ. Тоа е поверодостојно. Ти Матилда, и ти си коњ“.

„Коњ! Коњ! Коњ“, заграка Матилда, хистерично скокајќи врз главата на Тартар.

Лукреција се фрли во снегот кој веќе се имаше напластено и се распафта во него викајќи „Сите сме коњи!“

Кога се исправи, се случи нешто многу чудно. Да не знаев дека тоа е Лукреција, ќе можев да се заколнам дека пред мене стоеше вистинска кобила. Таа беше преубава, нејзиното белило беше заслепувачко, а нејзините четири тенки нозе беа тенки како игли. Гривата се лееше по нејзиното лице како вода. Лукреција среќно се смееше и танцуваше во снегот како луда.

„Трчај, трчај, Тартаре, ама јас ќе сум побрза од тебе“.

Тартар не ја смени брзината, но неговите очи сјаеа. Во снегот, единствено видливи беа неговите очи.

Матилда гракаше и се сврте накај ѕидот. Јас играв неков вид на полка за да се загреам и да не му се предадам на студот и ладниот ветар.

Одеднаш, забележав дека вратата е отворена и дека во темнината чека една стара жена. Изгледаше како да била тука подолго време, но ние не ја забележавме. Таа втренчено зјапаше во Лукреција. Тресејќи се од бес, се развика „Застани! Што е ова? Веднаш да си одите девојчиња! Лукреција, како да не знаеш дека татко ти строго ја забрани играва? Смешна игра! Ти не си веќе девојче!“

Лукреција танцуваше околу старицата, нежно потклоцнувајќи ја.

„Престани Лукреција!“

Со секој замав, гласот на Лукреција стануваше сè потенок, прскајќи од смеа.

„Добро“, рече старицата. „Не си послушно девојче? Добро. Тогаш, ќе зажалиш. Ќе те однесам кај татко ти.“

Старицата ја скри едната рака зад грбот, па со невидена сила ја фати Лукреција и ја стегна за нушката. Лукреција почна да галопира и да се бори со воздухот, но старицата не ја пушти. Набрзина нè зграпчи мене за косата и Матилда за вратот и почнавме да се бориме меѓусебе. Се истуркавме до ходникот, а Лукреција почна да дава поголем отпор и скрши неколку урамени слики, столови и порцелански украси. Старицата цврсто ја држеше Лукреција за грбот. Јас имав многу рани и мислев дека Матилда е мртва — таа како крпа висеше од раката на старицата.

Со голем џагор, стигнавме до трпезаријата. Седнат на чело на долгата маса беше еден стар господин, толку скоцкан што личеше на геометриска форма. Се чинеше дека е при крај со оброкот. Во собата завладеа штама.

Лукреција арогантно го погледна татко ѝ.

„Значи, почна да се враќаш на твоите стари навики“, рече стариот човек, кршејќи орев.

„Госпоѓицата Рошерфројд одлично направи што те донесе. Пред точно три години и три дена ти забранив да си играш со коњите. Ова е седмиот пат како те прекорувам, а и самата знаеш дека бројот седум е последен број во семејството. Се чувствувам должно да те казнам многу, многу тешко.“

Девојката-кобила не се помрдна, но нушката ѝ се затресе.

Leonora Carrington, Sisters of the moon series, year unknown

„Ова што ќе го направам е за твое добро малечка“, кажа старецот со многу длабок глас. „ Ти си преголема за да си играш со Тартар. Тартар е за мали момченца. Па затоа, ќе го изгорам додека не остане ниту едно прсте од него.“

Лукреција испушти ужасен крик и падна на колена.

„Не тоа татко, само тоа не!“

Старецот слатко се насмевна и скрши уште еден орев.

„Ова е седми пат малечка.“

Солзи почнаа да се ронат од огромните коњски очи на Лукреција и потекоа низ снежно белите образи како две бистри реки. Девојката стануваше сѐ побела, и стана светла како светлината.

„Имај милост татко, милост! Не го гори Тартар.“

Нејзиниот остар глас стануваше послаб со секој крик. Лукреција клечеше во вирче од нејзините солзи. Ме обзеде ужасен страв дека таа ќе се удави во своите солзи.

„Госпоѓице Де ла Рошерфројд, помогнете ѝ на госпоѓица Лукреција да замине“, кажа таткото и старицата го извлече сиромашкото девојче од трпезаријата, кое веќе не беше кобила, туку слаба и трепетлива сенка.

Мислам дека таткото не го забележа моето присуство. Се скрив зад вратата и слушав како стариот човек оди горе во детската соба. Набрзина, ги покрив ушите со моите дланки. Од собата се слушаа застрашувачки удари, како некој ѕвер да поминува низ необична тортура…

Leonora Carrington, Horses of Lord Candlestick, (1938)

--

--

Ивана Смилевска
Ивана Смилевска

No responses yet